Hamilelikte sık sorulan sorular

Gebelik her anneye ve bebeğe özeldir. Belirtiler bulgular her gebelikte değişir, gebelik her zaman dört dörtlük ilerlemeyebilir. Aynı anne her gebelikte bile farklı deneyimler yaşar. Çevreden duyulan bazı bilgiler gebeliğin olumsuz seyretmesine yol açabilir. Günümüzde sosyal medyanın yaygın kullanımı, şikayetlerin çözümü için internete başvurulması ve yazılanların sorgulanmadan uygulanması anne ve bebeğin sağlığını tehlikeye atmaktadır. Bu nedenle doktora danışılmadan direk internetteki bilgilerle veya çevreden duyma önerilerle hareket edilmelidir. Acil durumlarda mutlaka doktora ulaşılmalıdır.

Gebelik süresince aslında yaşam tarzı değişikliği riskli gebelikler haricinde önerilmez. Sağlıklı beslenme, aktif hareket, cinsellik, çalışma hayatı gebelik süresince devam ettirilir. Hamilelikte sık sorulan sorular şunlardır:

Uzun süre ayakta durmak ve ağır kaldırmak bebeğin düşmesine neden olur mu?

Gebelikte düşüğe sebep olacak şekilde ayakta durma ve ağır kaldırma sorunları bulunmamakla birlikte bu koşullar gebelikteki kas ve kemik değişikliklerine bağlı yaralanmalara sebebiyet verebilir. Genelde kadınların 12 kilo altı eşyaları kaldırabilecekleri kabul edilmekle birlikte, koltuk itme dolap çekme gibi karın içi basıncını arttırıcı hareketleri yapmamalar önerilmektedir. Ağırlık taşırken bacaklardan kuvvet alınmalı bel bölgesi zorlanmamalıdır.

Gebeyim çok halsizim, normal mi?

Gebeliğin ilk üç ayı alışma aylarıdır ve bu aylarda uykuya meyil, halsizlik, iştahsızlık, memelerde şişkinlik, isteksizlik, kabızlık olabilir. Bu şikayetler yüksek hormon seviyeleriyle bağlantılıdır ve zamanla azalır. Yine ilk üç ayda kasık bölgesinde, belde gerilme şeklinde kasık ağrıları olabilir. Kanama, şiddetli ağrı normal değildir. Bu durumlarda hastaneye başvurmak gerekir. İlerleyen haftalarda bu şikayetler demir seviyelerinin vitaminlerin düşük olması veya tansiyon düşüklüğü nedeniyle de ortaya çıkabilir.

Belim ve kasıklarım ağrıyor normal mi?

Gebelikte vücutta bazı değişiklikler oluşur. Büyüyen rahim ve bebeğe vücudun hazırlanması için kas, kemik ve eklemler özelleşir. Bu nedenle özellikle erken gebelik haftalarında rahim büyümesi hızlı olduğu için bel ağrıları, kasık ağrıları olabilir. Rahmin içinde gebelik dokusu var ise beklenebilir ancak gebeliğin seyri kanıtlanmamışsa dış gebeliklerde, düşüklerde de kasık ağrıları olabilir. Gebelikte bel ve sırt ağrılarını azaltmak için bazı önlemler alınabilir. Belinizi, sırtınızı otururken yastıkla destekleyin. Sırtınızı dik tutun. Kamburlaştıkça ağrılarınız artar. Ayakkabılarını yüksek topuklu değil, düz/ortopedik tercih edebilirsiniz. Eğilip bir şey kaldırmanız gerektiğinde belinizi eğmeyin. Çömelip bacaklarınızdan destek alabilirsiniz. Ağrılar esnasında masaj, ovma, sıcak uygulama yapılabilir ancak karına direk sıcak su torbası konulmamalıdır. Egzersiz, pilates, gebeliğin daha rahat geçirilmesini sağlar. Hızlı kilo alımında ağrılarınız artar. Kontrollü kilo almaya özen gösterin.

Gebelikte karın ağrısı tamamen her koşulda normaldir denemez. Şiddetli, geçmeyen ağrılarda mutlaka muayene olmanız gerekmektedir.

Gebe olduğumu yakınlarıma söyleyim mi?

Gebelik çok özel bir süreçtir ve anne-baba sevinçlerini yakınlarıyla paylaşmak ister. Ancak her gebelik normal seyrinde ilerlemeyebilir. İlk 12 hafta düşükler pek de az sayıda görülmemektedir. Gebeliğin kaybı anne-babada baskı oluşturur. Bu yüzden 8.haftaya dek haberin paylaşılmaması şahsi önerim olmakla birlikte kalp atışlarından sonra yakınlarınızla paylaşmanız sizin tercihiniz.

Arabaya, otobüse, trene binebilir miyim?

Gebelikte seyahatin bebek üzerine herhangi bir olumsuz etkisi bulunmamaktadır. İlk üç ayda bulantılar taşıt tutması nedeniyle artabilir. Son haftalarda da özellikle erken doğum tehlikesi olan kişilerde seyahat önerilmemektedir. İki saati geçen yolculuklarda hareket etme önerilir. Araba ile seyahatlerde karın ortaya alınarak emniyet kemeri mutlaka takılmalıdır. Arabanın hava yastıkları açık tutulmalıdır. Araç seyahatlerinde engebeli arazi çukurlar yokuşlar bebeğe zarar vermez. Uzun süren yolculuklarda idrarınızı tutmayın.

Erken doğum, kanama, ikiz gebeliklerde seyahat etmemeniz gerekebilir. Seyahat etme engeliniz konusunda sizi takip eden doktorunuzdan bilgi alabilirsiniz.

Uçağa binebilir miyim?

Gebelikte uçuşun bebeğe zarar verdiği gösterilmemiştir. Kabin basıncı veya radyasyon gebeliği veye bebeği etkileyecek düzeyde değildir. Yurtiçi uçuşlar 36. haftaya dek yapılırken uzun süreli yurtdışı uçuşlarda kısıtlama bulunmaktadır. Her hava yolunun kuralı farklıdır. Uçmayı düşündüğünüz şirketin seyahat kuralları için bilgi almanız önerilir. Genelde 28. Hafta sonrasında uçağa binebilir raporu almanız istenir. Uzun süreli uçak yolculuklarında varis çorabı ve ara sıra hareket etmeniz gerekir. Kemer takılması gerekmeyen zamanlarda hafif yürüyüş yapılabilirken ayağa kalkamıyorsanız bacaklarınızı oturduğunuz yerde hareket ettirin.

Saçımı boyatabilir miyim?

Saç boyama çok sık soruların sorulardandır. Organik, paraben içermeyen saç boyalarının zarar vermediği gösterilse de ilk üç ayda saç kesinlikle boyatılmamalıdır. Bazı dernekler gebeliğin tüm haftalarında saç boyamasını yasaklamasa bile saç derisi çok kanlanan bir bölge olduğu için kullanılan kimyasallar bebeği etkileyebilir. Bu yüzden ucuz ürünler kullanılmamalıdır.

Makyaj yapabilir miyim?

Makyaj ürünlerinin genelde kullanımında yasak olmasa bile bazı ürünler xenoestrojenler içermekte ve içerdiği kimyasallar gebeliği olumsuz etkilemektedir. Çok yoğun makyaj yapılmadığı sürece organik ürünlerle gebelikte makyaj kısıtlaması genelde yapılmaz.

Cilt bakımı yaptırabilir miyim?

Gebelikte her dokuda değişiklik gibi ciltte de belirgin değişiklikler olur. Özellikle gebelik maskesi olarak adlandırılan melazma gebelikteki pigmentasyon artışından kaynaklanır. Kalıcı olabilen melazma güneş ile çok artacağı için mutlaka kış ve karanlık da olsa güneş koruyucu krem rutin olarak kullanılmalıdır. Salisalik asit retinoik asit gibi cilt soyucu peeling ürünleri aynı nedenle kullanılmamalıdır. Cilt sıkça nemlendirilmelidir.

Ağrı için ilaç alabilir miyim?

Gebelikte parasetamol etken maddeli ilaçlar günde 3-4 kereye dek kullanılabilir. İlk üç ayda sıvı alımının azlığından baş ağrıları olabilir. Mümkün olduğunda ilk üç ayda vitaminler dışında ilaç kullanılmaması gerekirsen parasetamol, magnezyum ihtiyaç dahilinde kullanılabilir. Kasılma, kramp, bel ağrıları için kalsiyum, magnezyum, D vitamini içeren takviyeler doktor kontrolünde alınabilir.

Güvenlik kontrolünden geçebilir miyim?

Havaalanı, alışveriş merkezleri veya binaların güvenlik kapısından geçmek bebekler için herhangi bir risk oluşturmaz. Bu güvenlik kapıları metali tespit etmeye yöneliktir ve radyasyon içermez. Çantanızı bagajınızı koyduğunuz tarama cihazları çok yüksek radyasyon içerir. Ancak etrafı korunduğu için radyasyon yaymazlar.

Kaç kilo almak normal?

Gebelikte 8-18 kilo arası alınması normaldir. Ancak bu zayıf hastalarda 18 kg, kilolu hastalarda 8 kg’dir. Çok kilolu gebe kalan bir kadın gebelik boyu kilo almayabilir, verebilir. Her ay 1 kilo almak normal olarak değerlendirilebilir. İlk üç ay bulantılardan dolayı kilo verilebilir. Bu durum bebeği olumsuz etkilemez. Gebeliğin başında çok kilo alan hastalar ise ilerleyen dönemlerde daha çok kilo alabileceklerini bilmeleri gerekir. Çünkü ilerleyen gebelik haftalarında iştahta artma olur. Çok kilo alma gebelik için sağlıksız bir durumdur. Annede şeker hastalığına yatkınlık yaratırken bebek için de haftasına göre iri olması doğum şeklini değiştirebilir. Bebek de ileride şeker rahatsızlığına yakalanma konusunda risk altında olur. Aksine kilo vermek hiç yememek anoreksi gibi durumlarda da bebek yine sağlıklı beslenemez ve organ gelişimi yeterli olmaz. En sağlıklı beslenme, protein ağırlıklı, şekerden uzak, dengeli sebze-meyve alımı ile olur. 

Yememem veya içmemem gereken besinler neler?

Çiğ, pişmemiş et, tavuk ve balık ürünlerinden uzak durmakla birlikte sebze ve meyveler iyice yıkanmadan tüketilmemeli. Açıkta satılan pastörize edilmemiş süt ve ürünleri, peynir, yoğurttan uzak durulmalı. İşlenmiş gıda sucuk, salam, sosis, jambon gebelikte tüketilmemeli. Kabızlıktan uzak durmak için laktozsuz süt ürünleri kefir içebilirsiniz. Sakatat, yine sokak lezzetleri olarak bilinen kokoreç, midye tüketmeyin. Aşırı şekerli yiyecekler, paketli gıdalardan, koladan uzak durun. Kahve, çay tüketimini sınırlandırın. Ihlamur, nane-limon, zencefil bitki çaylarını içebilirsiniz.

Çalışmaya devam edebilir miyim?

Genel olarak gebelik çalışma için bir engel oluşturmaz. Ancak kimyasallara maruz kalınan ağır çalışma saatleri varsa işvereninizi gebe olduğunuza dair bilgilendirip düzenleme isteyebilirsiniz. 24.haftadan sonra gebe olan kadınlar işi gerektiriyorsa da nöbet tutmamaktadır. Sağlık politikaları gereğince 32.haftada bir kadının çalışıp çalışamayacağına dair bir rapor istenmektedir. Bu kadının ve doktorun ortak kararıyla belirlenir. 37.haftaya dek koşular uygunsa çalışılabilir. 37.hafta sonrası çalışmak yasal değildir. Çok stresli bir işte çalışıyorsanız tansiyon yüksekliği, beslenme problemleri olabilir. Bu durumda doktorunuzdan heyet raporu istemek yerine işvereninizle konuşup çalışma koşullarınızın düzenlenmesini düşünebilir, değişiklik olmuyorsa iş değiştirmeyi planlayabilirsiniz.

Yüzüstü yatarsam bebeğime zarar verir miyim?

İlk aylarda rahim küçük olduğu için istediğiniz gibi uyuyabilirsiniz. Bebek rahim tarafından sarmalanmış olduğu için bebeğinize zarar verme ihtimaliniz yoktur. Ancak ilerleyen haftalarda büyüyen karnınızdan dolayı yüzüstü yatmanız pozisyon olarak pek mümkün olmayacaktır.

Sırt üstü veya sağa yatış pozisyonlarında rahmin baskısı ile tansiyon düşmesi ve bebeğe giden kan akımı azalması söz konusu olabilir. Ancak bunlar geçici durumlardır. Genelde sola yatma en uygun pozisyon olsa da bir kişinin devamlı sol tarafına yatması da mümkün değildir. Bu sebeple ileri haftalarda mümkün olduğunca sola yatmayı önermekteyiz. Sola yatamıyorsanız kendinizi zorlamayın. Belinizin kalçanızın arkasına yastık koyup hafif pozisyon alabilirsiniz. Gebeliğin son haftalarında doğru ortaya çıkan ayak şişliği için de bacaklarınızın altına yastık koymanız fayda sağlayabilir.

Güneşe çıkmak zararlı mı?

Kesinlikle hayır, ancak tabi ki belli koşullarda. D vitamini sentezinin en önemli basamağı güneşe maruziyettir. Bu yüzden gebelikte özellikle güneşlenmesi önerilir. Ancak mutlaka güneş kremi, özellikle yüze yüksek faktörlü olmak üzere, kullanılmalıdır. Aşırı sıcağı maruz kalmak susuzluk ve tansiyon düşüklüğü yapabilir. Yine güneşin en etkin olduğu 11.00-14.00 saatleri arası direk güneş ışığına maruz kalmayın.

Gebeyken yüzebilir miyim?

Elbette yüzebilirsiniz. Yüzme hareket sağlar, su ağrılarınızı azaltır. Havuza da denize de girebilirsiniz. Ancak havuzun her zaman iyi dezenfekte olmayabileceğini unutmayın. İdrar yolu enfeksiyonu ve akıntınız olabilir. Bu yüzden mümkünse deniz tercih edebilirsiniz. Yine unutmamak gerekir ki, denizden/havuzdan çıktıktan sonra mayonuzu hemen değiştirin. Islak mayo ile oturmayın. Sauna ve hamamı çok sıcak olduğu için tercih etmeyin. Aşırı yüksek sıcaklıklar bebeğinizde sakatlık yapabilirken, sizde de susuzluk tansiyon düşüklüğü ve bayılmaya neden olabilir.

Doğum ne zaman olur?

Bilinenin aksine doğum 9 ayda değil 10 ayda olur. 10 ay ise yaklaşık 280 gün yani 40haftaya denk gelmektedir. Son adet tarihinizden (adetinizin başlangıcından) üç ay çıkarıp bir hafta eklerseniz aşağı yukarı doğum tarihine erişirsiniz. Yani en son 3 Eylül’de adet görmüşseniz, yaklaşık doğum haftası 10 Haziran’dır. Bazen son adet tarihi doğru olmayabilir. Üstüne adet görme veya yumurtanın geç atılması sonrası geç döllenme olabilir. Bu durumda doktorunuz gebeliğinizin erken haftasındaki ölçümlerden yola çıkarak son adet tarihinizi belirleyebilir.

Doğum her zaman beklenen 40.haftada gerçekleşmez. Zamanında doğum haftaları 37-41. Haftalar arasıdır. Yani doğumun uygun koşullar altında bu haftada gerçekleşmesi beklenir. Bazen daha erken bazen de daha geç olabilir.

Gebeyken ilişkiye girilebilir mi?

Sıkıntısız bir gebelikte gebeliğin başından sonuna dek ilişki yasaklanmaz. İlk üç ayda bebeği koruma iç güdüsü ile anneler uzak durabilirken, ilerleyen zamanlarda istek artabilir. İlerleyen zamanlarda ise ağrı nedeniyle pozisyon zor olabilir. Kanama, enfeksiyon, ağrı, erken doğum, çoğul gebelik veya takip eden doktorun gerekli gördüğü koşullarda ilişki yasaklanır.